ИНИДИН ТАР

  • Азизрин Севда
  • 24.11.2025

   Хуьруьн юкьвал алай кlунтlунал кьуьзуь инидин тарци фадлай бегьер гузмачир. Гар къарагъайла адан кьуранвай хилерай чlакьракьдин ванер акъатдай. Тарцин кьуьзуьвиликай регъуьзвай тифрикь пешериз, налугьуди, цуьрцеривай къакъатна фад авахьиз кlанзавай.
   Хуьруьнбуру кlунтlунин патавай алатдайла «Инид тарцихъ амайди са хъалхъам я, къе-пака гьамни чикlида» лугьудай. Чпин гафари тарциз тlал гузвайди абуруз гьинай чидай кьван?
Хуьре адахъ тек са бицlи рушан - Садиядин рикl кузвай. Гьар ахварай аватайла рушаз дакlардай кlунтlунал алай тар аквадай. Адаз хъуьрена, «Экуьн хийир, инидин тар» лугьудай.
   Гьар булахдал фейила, рехъ яргъал ятlани тараз яд гана, адаз чан-рикl ийидай:
– Тухдалди хъухъ, садахъни яб акалмир. Абурун вилериз ви иервал аквазвач жеди.
Рушан верцlи гафари, налугьуди, тарцин хилерал чан гъидай, абур юзадай.
– Заз чизва, ваз зи ван къвезва, - лугьудай Садияди.
Къарилай са къуз Садиядиз хайибурун гафар ван хьана:
– Кьуьд векъи жервал я, кудай кlарасар тlимил я, инидин тарни атlана кlанда. Я бегьер, яни хъен гузмачир адакай туна вучда?
Садияди гьарайна:
– Гецямир адахъ! Адал чан алайди я.
– Я чан руш, тар кьуьзуь я. Чна атlун тавуртlани, пака гару ам ягъана чилел ярхарда, - лагьана бубади.
– Маса тарарал алай хъалчамагри адалай пара хийир гузва, кализ недай затl жезва, - хъуьрена адан диде.
Ингье Садиядиз абурун ван къвезмачир. Ам гуьнедай виниз тарцин патав физвай. Аялдин вилерай накъвар кlвахьзавай.
Гьаваяр къайи хьанвай. Садияйрин хизанди хъуьтlуьн гьазурвилер аквазвай. Аялдиз тар вичикай хабарсуз атlуникай кичlезвай. Гила ада йикъа кьведра адал кьил чlугвазвай. Чпин цlийиз кlвачерал акъвазиз чир хьанвай кlелекай, датlана шандакьвалзавай шенпlийрикай, шуькlуь кlвачерал хкадарзавай бацlидикай ихтилатайдалай кьулухъ тарцин векъи тандал кап аладарна лугьузвай:
– Чан тар, вуч жеда, гатфарихъ цуьк ахъая, тахьайтlа абуру ваз югъ гудач. Вал инияр ахкуртlа, мад садавайни ваз гаф лугьуз хъжедач.
Гьа икl, гзаф вахтар алатна. Садра, рагъданихъ Садияйрин хизан тамай хквезвай. Бубадин кlула шахар, дидедин гъиле са чанта хъчар авай. Абурун гуьгъунавазни гъиле кутар авай Садия къвезвай. Дагъдайгъуз цифер авахьзавай.
Им акурла Садияди лагьана:
– Ша цифер агакьдалди кlунтlунал фин, кутарда амай яд тарциз гун.
Бубани диде сад-садаз килигна хъуьрена:
– Вуна лагьайвал хьурай, чан руш.
– Атайди атана, са герен ялни ягъан, - лагьана, бубади кlула авай шахар авудна.  Садлагьана ада:
– Акъваз, чкадилай юза жемир, - лагьана пабни руш вичин далудихъ чуьнуьхарна.  Са шумуд кам анихъ са жанавур акъвазнавай. Адан чlехи чlулав вилери чандик фул кутазвай. Кичlела вири къах хьанвай.
   Буба тlвал кьуна са кам вилик фена. Им акур жанавурди сарар экъисна. Хизан тарцив агатна. Жанавурдиз абурал хкадриз кlан хьайила садлагьана тарцин хилер юза хьана. Ада вичин цацар чуьнуьхарна хилерив и пуд акl къужахда кьуна хьи, жанавурдивай абурув агатиз хьанач. Ничхир тарцелай гьа элкъвез хьана, ингье ада гьи патахъай вегьейтlа, тарци вичин цаз алай хилер гьанихъ элкъуьриз жанавурдал гьалчна. Аламатдин кар тир. Чара атlай жанавур элкъвена йифен мичlера квахьна.
   Вири пагь атlана амай. Вилералди такурбур ихьтин аламатдин чlалахъ жечир. Кьуьзуь тара абур кьиникьикай куьтягьнавай. Садия хвешила шехьзавай:
– За квез лагьанайни, адал чан алайди я?!
   И хабар вири хуьруьз чкlана. Инсанар тарал алтlуш хьанвай. Садбуру жанавурдин гелер жагъурзавай, садбуру тарцин ханвай хилер хкажна еперив кутlунзавай.
   Гатфар алукьайла Садиядин хвешивилин и кьил, а кьил авачир. Инидин тар кьиляй-кьилди лацу цуькведа авай. Адалай чlижер элкъвезвай. И иервал акваз хуьруьнбурувай чпин гьейранвал чуьнуьхариз жезвачир.
   Зулуз тарал акьван инияр алай хьи, абур кlватlна куьтягьиз жезвачир. Гьа чlвалай инид тарциз са ни ятlани «кьуьзуь» лагьайла и гаф ван хьайибуру адаз хъуьрез-хъуьрез «жанавурдивай жузуз кван!» лагьана жаваб гудай.
 

Популярные статьи

ЯРАН СУВАР – ПРАЗДНИК ВЕСНЫ

  • Седагет Керимова
  • 14.03.2023

Лезгины

  • Седагет Керимова, Музаффар Меликмамедов
  • 27.01.2023