Пачагь гьикI хкяна

  • АЗИЗРИН Севда
  • 31.07.2025

   Дегь чlавара лезгийрихъ са пачагь авай. Ам гзаф акьуллу, умун, къени кас тир лугьуз халкьдизни гзаф кlандай. Ингье йисар алатунивай пачагьни кьуьзуь жезвай. Уьмуьрдин эхир йикъар тирди аян хьайи ада  пуд хцизни вичин кьилив эверна лагьана: 
   - Веледар! Мад зун кьуьзуь хьанва. Зи са кlвач сура ава. Гьавиляй жуван тахт квекай нив вугудатlа чириз кlан я заз. Куьн пудни зи хайибур я. Ингье куь арадай сад хкяна кlанзава. Квез гьар садаз са вацра пачагьвал ийидай ихтияр гуда за. Гьим и кlвалахдин вягьтедай хъсандиз атайтlа, гьам цlийи пачагь жеда. 
   Пакамахъ стхаяр пачагьвилив эгечlнай. Чlехи стха тlуьнал-хъунал, кефер чIугунал рикl алайди хьиз чидай виридаз. Ада тадиз кьуд уьлкведа ван твадай хьтин са мярекат туькIуьриз туна. Варз акъатдалди ам захавилелди мугьманар илифариз, абуруз пачагьдин суфрадин тlеамрин дад чириз, шадвилеривни хъуьруьнрив абурун рикIер ачухариз алахъна. 
   Вичин гъилибанризни къуншийриз тухдалди тlуьн-хъун гуналди адаз вич дуьньядин виридалайни хъсан пачагь гьисабдайди хьиз жезвай. 
   Юкьван стхадин гъвечlи чlавалай ягъ-ягъунрал, кьуршахар кьунал рикl алай. Икьван гагьди бубадикай вил ягъизвай адавай гила вичин рикIин къастар винел акъуд тавуна акъвазиз жезвачир. Пачагь хьайи сад лагьай юкъуз ада кьушунар кlватlна цlийи чилер чапхунун къетIна. Гададиз уьлкведин сергьятар гегьеншарна бубадиз хвеши ийиз кIанзавай. 
   Пуд лагьай стха гъвечlи чlавалай виридаз секин, къени къилихрин, куьтl тавуна вичин кlвалах ийидай жегьил хьиз чидай. 
   Пачагьвилив эгечlай ада бубадивай начагъ яз кьилиз акъудиз тахьай зуракl крар кьилиз акъудуник къуьн кутуна. Кlвенкlве жемятар вири санал кlватlна абурувай жузун-качузун авуна, низ вуч дерт аватlа хабар кьуна, вичин гъилибанриз абуруз куьмек гун буйругъна. Ахпа ада вири уьлкведа чIехи мел кьиле тухвана. 
   Идакай руьгь акатай жемятди хвешила чпин кIвалер, салар, рекьер, муькъвер гуьнгуьна хтуна. Ахпа виридалайни кесиб хизанар патал кlвалер эцигиз туна гадади. КIвалах авачирбуруз кlвалах жагъурун патал галайвална. 
   Адаз вичин кьуьзуь бубадиз уьлкве гуьнгуьна аваз акуна, хвеши хьана кIанзавай. Са варз алатна. Пачагьди вичин гадайриз эверна абурув кьилиз акъудай крарикай рахаз туна. Пудахъни яб акалайдалай кьулухъ ада кlвенкlе чlехи хциз лагьана: 
   - Я хва! Вун гъил заха, суфра ахъа хьун хъсан кар я. Ингье тlуьн-хъунралди, кефер чIугуналди уьлкве хуьз жеч. Руфун тух, дамаррай иви ваъ, чехир авахьзавай итимдикай пачагь хкатдач.   Ахпа ада юкьван хциз лагьана: 
   - Я хва! Вакай чанда кичl авачир, душманрин рикlе кичl твадай жегьил хьанва. Ингье заз вуна инсанриз рикlин тlалар, азабар гана, къуншийрихъ галаз мидявална кlандач. Халисан итимди вичин хизандинни ватандин намусдик хуькIуьрайла гъиле яракь кьадайди я, масадан чилерал тамагь фейила ваъ. 
   Гъвечlи хцел гьалтайла кьуьзуь бубадин пIузаррик хъвер акатна: 
   - Чан хва! Вуна зи рикl гзаф шадарна. Авайвал лагьайтlа, валай икьван кlвалахар алакьдайдан чlалахъ тушир зун. Ингье вуна жув халисан пачагьди хьиз тухвана. Вичин кlвал гуьнгуьна авачирдавай уьлкве идара ийиз жеч. Гьавиляй, къенин йикъалай цlийи пачагь вун я! 
   Жемятди и къарар гзаф хушдаказ кьабулна. Чlехи стхайрини чпин гъвечlи стхадиз гьар са кlвалахда куьмекда лагьана гаф гана. Гьа икl, акьуллу бубадин имтигьанди уьлкве генани авадан авуна. 

 

Популяр макъалаяр

ЯРАН СУВАР

  • Седакъет Керимова
  • 14.03.2023

Лезгияр

  • Седакъет Керимова, Муьзеффер Меликмамедов
  • 27.01.2023