КцIар райондин иер ва авадан хуьрерикай сад Лацар я. Шагь дагъдин ценерив экIя хьанвай и хуьруьз туристар гзаф къведа. Хуьруьн къайи булахрини чарчарри, такабурлу Шагь дагъдин акунри, ина яшамиш жезвай мугьманар кIани къени къилихрин инсанри чпихъ ялда.
И иер чкайра тIебиатдин аламатдин вакъиаярни кьиле фида. Ингье мад сад. Са шумуд югъ я хуьруьн «Кьве чарчар» лугьудай чкадай къати кьар авахьиз. Хуьр галайнихъ авахьзавай кьарадин вилик пад кьун паталди аниз герек тир куьмекар ва залан техника ракъурнава.
   Им дагълара тикрар хьанвай кар я лугьузва. Сад лагьай гъилера хуьруьз 1993-йисуз кьар авахьнай ва пуд кIвал палчухдин кIаник амукьнай. А чIавуз кьиле фейи вакъиади хуьруьз гзаф зарар ганай. Чкадин агьалийри райондин ва республикадин талукь идарайрин куьмекдалди арадиз атанвай чIуру гьалар гуьнгуьна хтунай.
   Кьил акъуддай ксари лугьузвайвал, дагълух чкайра ихьтин вакъиаяр генани фад-фад дуьшуьш жезва. Чил авахьуникай хуьдай къулай шартIар, иллаки тамар авачирвиляй гужлу марфар къваз юргъ акатай вахтара кьаради дагъдин хуьрериз басрух гузва.
   ТIебиатдин ихьтин гьалар себеб яз Лацарин са кьадар цан цазвай чилер кьарадин кIаник акатнава, майвайрин тарариз гзаф зарар ганва. Хъвадай яд виликандалай тIимил хьанва. Са гафуналди, авахьзавай кьаради хуьре гзаф залан гьалар арадиз гъанва. И гьалар арадай акъудун паталди чкадин органрихъ галаз санал республикадин талукь идарайрини гежел вегьин тавуна лацарвийриз куьмек гана кIанзава.